Ayak ve ayak bileğinde meydana gelen çıkıklar, genellikle travma, düşme veya sporla ilgili yaralanmalar sonucu oluşur. Ayakta çıkık, bireyin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilecek ciddi sonuçlara yol açar.
En belirgin belirtisi şiddetli ağrıdır. Ağrı genellikle ani ve keskin olup, yaralanma bölgesinde yoğunlaşır. Çıkık olan bölge şişer ve bazen ciltte morarma, kızarıklık veya solukluk gibi renk değişiklikleri gözlemlenebilir. Kemiklerin normalden farklı biz pozisyonda olması, çıkığın en belirgin işaretlerinden biridir. Özellikle ayak bileği veya ayak parmaklarındaki anormal şekil veya pozisyon, bir çıkığı işaret edebilir. Çıkık olan bölgenin hareket ettirilmesi zor olabilir. Ayrıca, hareket ettirildiğinde aşırı ağrı hissedilmesi de olasıdır. Bazen çıkık olan bir bölgede anormal bir hareketlilik veya sallanma olabilir. Bazen kemik kırıklarıyla birlikte meydana gelir. Bu nedenle, ciltte bir yara veya kemik parçalarının ciltten çıkıntı yaptığı durumlarla karşılaşabilirsiniz.
Eğer çıkık olduğundan şüpheleniyorsanız, mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmalı ve profesyonel tıbbi yardım almalısınız. Çünkü, uygun tedavi edilmezse kalıcı hasar ve komplikasyon riskini beraberinde getirebilir. Bu nedenle, olası bir çıkık belirtisiyle karşılaştığınızda vakit kaybetmeden harekete geçmelisiniz.
Açık Redüksiyon, elle düzeltilmesinin mümkün olmadığı durumlarda tercih edilir. Cerrah, çıkığı düzeltmek için cerrahi bir kesik yapar ve çıkmış olan kemikleri doğru pozisyona getirir.
İçten Plak ve Vida Cerrahisi, Eğer çıkıkla beraber kırık da varsa, kemikleri stabil hale getirmek için plak ve vidalar kullanılabilir. Bu yöntem, kemiklerin doğru pozisyonda kalmasını sağlamaya yardımcı olur.
Eksternal Fiksatörler, Ağır çıkık veya çoklu kırıkların olduğu durumlarda, kemikleri dışarıdan bir çerçeve ile sabitlemek için eksternal fiksatörler kullanılabilir. Cihazlar, kemikleri doğru yerde tutmak için kullanılır ve iyileşme süreci boyunca yerinde kalabilir.
Artritik Eklem Cerrahisi, eklemde ciddi hasara veya artrite neden olduysa, eklemi sabitlemek veya protez eklem ile değiştirmek için cerrahi müdahale gerekebilir.
Ligament Onarımı, Bazı çıkıklar, ayak bileği veya ayaktaki ligamentlerin yırtılmasına neden olabilir. Ligamentlerin onarılması veya yeniden yapılması için cerrahi müdahale gerekebilir.
Ayakta çıkık durumunda, en uygun tedavi yönteminin ne olacağına karar vermek için detaylı bir değerlendirme gerekmektedir. Cerrahi tedavi kararı, çıkığın şiddeti, yerleşimi, eşlik eden diğer yaralanmalar ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir. Cerrahi müdahale sonrası, tam iyileşme için fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci de oldukça önemlidir.
Ayakta çıkık cerrahisi, genellikle travma sonucu meydana gelen veya doğuştan gelen ayaktaki deformiteleri düzeltmek için yapılır. Ayaktaki çıkıklar, ayak parmaklarında, tarsal kemiklerde veya ayak bileğinde olabilir. Cerrahi müdahalenin amacı, normal yapıyı ve fonksiyonu geri kazandırmak ve ağrıyı azaltmaktır.
Hasta, cerrahın tercihi ve hastanın sağlık durumuna göre lokal veya genel anesteziyle hazırlanır. Cerrah, deformite veya çıkığa erişmek için bir kesi yapar. Çıkık bölge değerlendirilip en uygun onarım yöntemi seçilir. Kemik, ya manuel olarak ya da cerrahi aletlerle doğru konuma getirilir. Doğru konumda kalmaları için kemiğe vida, plaka veya tel gibi sabitleme aletleri yerleştirilir. Hasar görmüş yumuşak dokular onarılır ve cilt kesiği dikiş veya klipslerle kapatılır. Alçı, splint veya ayak bileği desteğiyle immobilize edilir. Ağrı ve şişlik kontrolü için ilaçlar verilir. İyileşme süreci boyunca yürüyüş eğitimi ve fizik tedavi gerekebilir.
Ayakta çıkık tedavisi, hareketsizleştirme prensibine dayanır ve genellikle alçı, splint veya bandaj ile sağlanır. İlk günlerde ayak, şişliği azaltmak ve kan dolaşımını artırmak için yüksek tutulmalıdır. Buz ve ilaçlar ağrı ile şişliği kontrol eder. İyileşme süreci devam ederken, hareket ve gücü artırmak için fizik tedavi önemlidir. Tam iyileşme sağlandığında, doktor tavsiyesiyle kademeli olarak normal aktivitelere dönülür. Düzenli doktor kontrolleri, sürecin doğru ilerleyip ilerlemediğini belirlemek için gereklidir. Ayak çıkıklarının iyileşmesi, özellikle ciddi durumlarda, aylar hatta bir yıla kadar sürebilir.
