AYAK KIRIKLARI BELİRTİLERİ
Ağrı ve şişlik en sık karşılaşılan şikayetlerdir. Bunlara morarma eşlik edebilir. Şikayetler yük verme ile artar. Şikayetlerin yük verme ile artması veya 2-3 günden daha uzun sürmesi durumunda ise detaylı bir değerlendirme ihtiyacı doğar. Ayağı ilgilendiren bir kırığın atlanması veya tedavide gecikilmesi durumunda ağrı, eklem hasarı, ayakta kalıcı deformiteler ve yürüyüş bozukluğu gibi şikayetler gelişebileceği unutulmamalıdır.
Muayene esnasında en ağrılı noktanın belirlenir ve ihtiyaç duyulması durumunda röntgen gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulur.
TEDAVİ
Ön ayak kemiklerinin kırıkları sıklıkla cerrahi dışı yöntemler kullanılarak etkili bir şekilde tedavi edilirler. Bu bölgede en sık parmak kırıkları ile karşılaşılır. Parmak kırıkları hastanın yürümesine engel olmamakla birlikte etkilenen parmakta şişlik, ağrı ve morarmaya neden olurlar. Travma sonrasında parmakta bu tip şikayetler olması durumunda buz uygulamaları ve sert tabanlı, geniş parmak mesafesine sahip ayakkabı kullanımı ile şikayetler kontrol altına alınabilir.
Parmak kırığı veya parmak eklemlerinde çıkık olması durumunda ise etkilenen parmağın sabitlenmesi ve hareketlerinin kısıtlanması (immobilize edilmesi) gereklidir. Bu amaçla kırık parmak bir flaster ile komşu sağlam parmaklara tespit edilebilir. Tespit sonrasında ise takip eden doktorun tercihine göre yürüme alçısı, yürüme botu veya özel terlik kullanımı da önerilebilir.
AYAK ÇEVRESİ ÇIKIKLARI
Ayak ve ayak bileği bölgesindeki eklem çıkıkları nadir ama potansiyel olarak sakatlayıcı yaralanmalardır. Bu tip bir yaralanma basit bir burkulma sonrasında görülebileceği gibi motorlu araç yaralanmaları gibi yüksek enerjili travmalar sonrasında da görülebilir.
Çıkık sonrası hastalar şiddetli ağrı ve etkilenen bölgede oluşan deformiteden şikayet ederler. Ağrı eklem hareketleri ile artar ve duruma şişlik, eklem hareketlerinde kısıtlanma ve morarma eşlik edebilir.
Eklem çıkıkları ortopedik acillerdendir ve çıkık eklemin en kısa sürede redükte edilmesi gerekmektedir.
BACAK KIRIKLARI
İnsan vücudunda kalçadan ayak bileğine kadar olan kesim bacak olarak adlandırılır. Bacak ortada diz kapağının böldüğü iki kısımdan oluşur. dize kadar olan kesim uyluk olarak adlandırılırken, dizden ayak bileğine kadar olan kesim ise baldır olarak adlandırılır.
Bacak kırıkları sıklıkla yüksek enerjili yaralanmalar sonrasında oluşur. Hastalar ağrı, etkilenen bacağa yük verememe ve şişlikten şikayet edebilirler. Bunun dışında etkilenen ekstremitede kısalık veya deformite de tespit edilebilir. Bu gibi kırıklar sıklıkla cerrahi olarak tedavi edilirler. Uygun tedaviye muayene, röntgen ve eşlik eden yaralanmalar gibi faktörler göz önüne alınarak karar verilir.
TOPUK KIRIKLARI
Topuk kemiği kalkaneus olarak adlandırılmaktadır. Genellikle yüksekten düşme veya trafik kazası gibi yüksek enerjili yaralanmalar sonrasında kırıkları görülür. Etkilenen ekstremitede ve topuk bölgesinde şişlik, ağrı ve yük verememe gibi şikayetlere neden olur.
Fizik muayene ve röntgen ile tanısı kolaylıkla koyulabilmektedir ancak uygun tedavinin planlanmasında sıklıkla bilgisayarlı tomografiye de ihtiyaç duyulur.
Özellikle eklemi ilgilendiren parçalanmaların olduğu kalkaneus kırıklarının ideal tedavisi ameliyattır. Geçmişte cerrahi sonrasında karşılaşılan yüksek komplikasyon oranları nedeniyle kalkaneus kırıklarının cerrahi tedavisinden kaçınılmakta idi. Ancak günümüzde gelişen cerrahi teknikler ve implant teknolojisi ile komplikasyon oranları giderek düşmekte ve cerrahi müdahale oranları artmaktadır.
Cerrahi olarak veya cerrahi dışı teknikler ile tedavisi planlanan hastaların etkilenen ekstremitelerine yük vermekten kaçınmaları gerekmektedir. Bu nedenle atel, alçı veya yürüme botu kullanılabilir. Bu esnada ağrıyı hafifletmek amacıyla ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Kırık sonrasında hastaların 6 ile 12 hafta etkilenen ekstremitelerine yük vermemeleri gerekir. Bu süreç sonunda ise hareket kısıtlılığını önlemek ve kas gücünü yeniden kazanmak amacıyla fizik tedavi gereksinimi olabilir.
